Andakukl og draugagangur frá liðinni tíð

 (Mynd. Draugagangur að Saurum 1964.)

Andakukl nútímans hefur verið mér sem lokuð bók í marga áratugi, ég fór fyrir nokkrum áratugum síðan á skyggnilýsingu ensks miðils, minnir að mér hafi liðið bærilega án þess þó að fá nokkur viðhlítandi svör. Jæja síðasta helgi var nokkuð öðruvísi. Sálarrannsóknarfélagið á Akureyri stóð fyrir andlegri helgi, ég og frúin mín ákváðum að láta slag standa og kynna okkur starfið.Í fyrstu var okkur boðið að fylgjast með transmiðli tala tungum og lýsa atburðum úr forneskju.Við settumst inn í myrkvað herbergi og miðillinn fór að tala tungum. Í fyrstu var hann franskur fræðimaður frá síðari hluta 18. aldar. Margir gullmolar féllu af miðlinum, sem aðeins glitti í frá rauðum bjarma í annars myrkvuðu herberginu. Mér þótti þó furðulegt að hann gat þó á engan hátt tjáð sig um frönsku byltinguna eða sagt hvort hann hefði verið konungssinni eða lýðræðissinni. Þar féll eiginlega trú mín á þessa samverustund  við franska fræðimanninn frá á 18. öld. En stundin var notaleg og fræðandi á margan hátt , ég var bara ekki allveg tilbúinn að meðtaka hráann vitnisburð gagnrýnislaust. Næst var mér boðið í heilun sem ég tók með þökkum, en það fór á sama veg Panflautu  tónlistinn truflaði gríðarlega og ég gekk jafn skakkur út og ég gekk inn. Þetta var á laugardaginn. Á sunnudagskvöldið mætti sjálfur Þórhallur miðill ásamt Skúla Lórenz fyrir fullu húsi gesta og færðu þeir öllum skilaboð að handan. Stundin var vel lukkuð, mikið hlegið og allir höfðu líkast til fengið einhverjum spurningum sínum svarað. Var þá ekki takmarkinu náð? Auðvita var því náð allir þátttakendur í þessari andlegu helgi hafa örugglega staðfest í trúnni á framhaldslíf. En fyrir mig var helginni ekki lokið. Þegar ég kom heim af skyggnilýsingunni tók ekki betra við. Ríkisútvarpið var að senda út “Andrarímur” Guðmundar Andra Thorssonar. Það fyrsta sem fjallað var um í þættinum voru transfyrirlestrar Guðrúnar Sigurðardóttur sem skráði sögu Ragnheiðar Brynjólfsdóttir í transi á sjöunda áratugi síðustu aldar og ekki nóg með það. Leikin var í þættinum upptaka með Guðrúnu þar sem hún talaði með ólíkum röddum sögupersóna, en það sem sagan gerist næstum öll á árunum 1654-1675 er slíkt auðvita allgjörlega ómögulegt. Ó nei! Guðrún Sigurðardóttir lék allar persónur og túlkaði viðburði úr íslenskri forneskju eins og að blása sápukúlum. 600 bls. bók fylgdi í kjölfarið þar sem saga Ragnheiðar Brynjólfsdóttir var rakin og atburðum í Skálholi um miða 17. öld. voru gerð skil.  Sjálfur man ég eftir Guðrúnu Sigurðardóttir þessari ljúfu konu sem átti heima í næstu götu við mig á bernskuárum mínum. Þessa yndislegu og ljúfu konu hefði ég aldrei getað tengt við svik af nokkru tagi. Því er bók hennar um Ragnheiði Biskupsdóttir einn af óútskýrðum  leyndardómum og atburðum sögunnar. Fyrir nokkrum árum eignaðist ég hluta af handriti bókar Guðmundar Davíðssonar Íslendingabyggð á öðrum hnetti (1929) en þá bók skrifaði hann ósjálfráðri skrift aðallega eftir bróður sínum Ólafi og föður sínum Séra Davíð Guðmundssyni á Hofi. (Afa Davíðs skálds frá Fagraskógi) ekkert þekkti ég til Guðmundar, en systkini hans þau Valgerður og Hannes urðu mér góðir vinir á æskuárum mínum, ég eignaðist jafnvel hluti eftir þau og meira að segja pínulítið eftir sjálfan Ólaf Davíðsson þjóðsagnasafnara. Önnur látin frænka mín sem ég nefni ekki hér, skrifaði lengi ósjálfráða skrift og þá frænku mína mun ég aldrei væna um pretti. Enn þá  lifir í mér  sú von að eitthvað sé að marka hina ósjálfráðu skrift Guðmundar Davíðssonar á Hraunum og Íslendingabyggð á öðrum hnetti. Það verður gaman að komast þar í kynni við forfeðurna. En svo ég haldi mig við þessa andlegu helgi á vegum Sálarrannsóknarfélagsins á Akureyri, þá tel ég að vel hafi verið að henni staðið. Ég vænti þess að fréttatímar fjölmiðlanna verði uppfullir af frásögnum næstu daga af því sem gerðist fyrir norðan og hlífi okkur hlustendum og lesendum við öllum neikvæðu fréttunum frá næturlífi stórborgarinnar og átökum á þekktum stríðssvæðum.

Starfsmannaleiga ríkisins og Landsbókasafn-Háskólabókasafn

Morgunblaðið segir frá því í dag, Sunnudag að nú sé menningararfurinn allur væntanlegur á stafrænu formi. Þetta kemur fram í viðtali í Morgunblaðinu í dag við verðandi landsbókavörð. Samskonar frétt birtist einnig í Morgunblaðinu þann 13. febrúar. En hvaða upplýsingar vantaði í þessar fréttir? Ég skal útskýra það. Hér er einfaldlega í gangi atvinnubótavinna fyrir fáeina einstaklinga, þeim verður falið það verkefni að ljósmynda gömul dagblöð og gera þau aðgengileg á veraldarvefnum. Sérstök fjárveiting er sögð hafa fengist frá Alþingi til verkefnisins. Ef svo er þá er hún smánarleg. Vinnumiðlun kemur því að málinu með lágmarksstyrk frá Alþingi. Atvinnumál fyrir suma aldursflokka hafa ekki verið mörg á Akureyri þar sem hluti þessa verkefnis verður unnin og fréttst hefur af 60 umsóknum einstaklings um störf á Akureyri, sem engu skilaði. En nú ríða stjórnvöld á vaðið í kjölfar annarra starfsmannaleiga og ætla sér að þéna á ástandinu. Á Akureyri fá því aðeins þrír einstaklingar vinnu við ljósmyndun á Amtsbókasafninu  þar sem hluti þessarar nauðungarstarfsemi fer fram. Næstu þrjú árin mun því fólk á nauðþurftarlaunum vinna þjóðfélaginu gagn á smánarlaunum fyrir tilstuðlan Alþingis og Akureyrarbæjar að ógleymdu Landsbókasafni- Háskólabókasafni.

Aleinn í bíó, ásamt 199 draugum!

Aleinn í bíó í 200 manna sal. Það er ekki oft sem það gerist en síðast henti það mig í vikunni sem leið þegar ég skellti mér á Dreamgirls. Já þarna sat ég einn og yfirgefinn yfir sálartónlistinni í tvo tíma, ekki er þó útilokað að 199 draugar hafi notað tækifærið og skemmt sér líka. Ólafur H. Torfason gaf myndinni þrjár stjörnur svo ég taldi að nokkuð góð aðsókn yrði að myndinni. Það er alveg hægt að mæla með þessari mynd hún var góð skemmtun. Söguþráðurinn er greinilega tekinn upp úr bókinni “The Story of Motown eftir Peter Benjaminson”. Já Barry Gordy hljómplötuútgefandi var frumkvöðull á sínu sviði og festi margar stjörnur upp á stjörnuhimininn. En að vera aleinn í bíó er skrítinn tilfinning, það er eins og maður eigi bara allan heiminn, ekkert sem truflar, ekkert skrjáf í popppokum og enginn óvæntur hósti neins staðar. Ef ég man rétt þá gerðist það síðast þegar myndin um

“Hilary and Jackie” var sýnd að þá sat ég líka, aleinn í 300 manna sal á frumsýningu í Borgarbíói á Akureyri og naut dýrðarinnar og frábærrar snilli

 Jacqueline du Pré.  Ekkert skil ég í samborgurum mínum að láta svona gullmola fram hjá sér fara.

Fallegasta melódía í heimi ?

Var að setja inn í tónlistarspilarann lagið "Sailing by" sem mörgum þykir eitt fallegasta lag sem samið hefur verið. Tónskáldið Ronald Binge er nú ekkert sérstaklega frægur og þó annað lag eftir hann Elizabethan Serenade varð mjög frægt á sínum tíma. Ronald Binge starfaði með hljómsveit Mantovani um árabil. Þess má einnig geta að bbc hefur spilað "Sailing by" í ein 40 ár á hverju einasta kvöldi á undan veðurfréttum til sjófarenda.

Skákhöfuðborg heimsins og líkneski af Bobby Fischer

Fór á bókaútsölu í Pennanum- Eymundsson og nældi mér í frábæra bók sem heitir "Bobby Fischer Goes To War" Þessi bók kom út 2005. Bókin er allveg mögnuð lýsing á Bobby og sagan er rakin allt þar til hann fékk landvistarleyfi á Íslandi. Heyrði í hádegisfréttum að Reykjavík hefði sett sér það markmið að verða skák höfuðborg heimsins. Ekki ónýtt að eiga Bobby Fischer mesta skáksnilling allra tíma sem íslenskan ríkisborgara. Legg til að Reykjavíkurborg reisi einnig veglegt líkneski af Bobby Fischer. Sú stytta myndi verða víðfræg á svipstundu.

Göngubrú óskast, má vera smá.

Hólmatungur og Jökulsárgljúfur í Þjóðgarðinum í Jökulsárgljúfri liggja svo að segja samsíða við Forvöðin en fæstir skoða báða staðina, enda langt að fara á milli akandi. Þarna kæmi lítil og nett göngubrú að miklum og góðum notum, þá yrði mönnum kleift að njóta þessarar náttúrudýrðar í sama göngutúrnum. Ótrúlegt ef þjóðin hefur ekki efni á lítilli göngubrú á milli þessara staða

.Munaðarnes í Borgarfirði er vinsæll sumardvalastaður og flestir sem þar dvelja skreppa vitanlega í sund að Varmalandi. Sem er beint á móti hinum meginn við ána. En göngutúrinn þangað er flestum ofviða. Því það er engin göngubrú yfir Norðurá og þarf því að taka á sig langan krók til þess að komast í notalegt bað.

Afhverju þarf lífið að vera svona flókið?

Cézanne og Jón Stefánsson listmálari

Kæru skúbbarar, þessa dagana stendur yfir sýning á verkum Jóns Stefánssonar í Listasafni Íslands, ég kemst ekki ,en endilega farið, sem getið.

Sumar af þessum myndum sem ég birti á þessari síðu málaði Jón Stefánsson en hinar gerði sjálfur Cezanne og aðrir tilgreindir. Við skoðun þessara mynda finnst mér nú eins og Jón hafa sótt áhrif til margara listamanna og er ekkert nema gott um það að segja. Þetta gera flestir listamenn svo lengi sem þeir lifa en eftil vill finnst einhverjum þessar samlíkingar vera út í Hróa Hött

.

Hér er Modiglani 1917 og Jón Stefánsson 1918 (ath aðeins hluti verkanna)

Frits Thaulow til vinstri Jón Stefánsson til hægri (sama stemmingin)

Cezanne til vinstri 1895 Jón Stefánsson blóm 1940.

Verkin hans Jóns Stefánssonar birtast hér alltaf til hægri og hugsanleg fyrirmynd til vinstri.

Jón Stefánsson var nafntogaður fyrir gáfur og andlegt atgerfi hann komst í góðan skóla. Og hans mun alltaf verða minnst sem einum af frumherjum íslenskrar myndlistar. Ber að þakka Listasafni Íslands fyrir sýningu á verkum hans, og mér þykir ákaflega leitt að hafa ekki komist suður.

Vona að mér fyrirgefist þessi leikur með verkin hans Jóns (já þetta er bara leikur)

Ekki er á nokkurn hátt verið að gera lítið úr Jóni Stefánssyni í þessum pistli hér er aðeins verið að tala um skrítnar tilviljanir.

Eða eins og krítikarinn sagði!

"Mynd á að vera mettuð og ein sterk heild, en þó lifandi og létt. Á sama hátt og manni innst inni dreymir um alheiminn, í fullkominni byggingu og heild. Það þarf næmleik og tilfinningu til að útfæra þessi sterku form lifandi og svo viberandi annars verða þau svo fátæk og skematísk. Listamaðurinn getur auðvita gert sterka mynd brutalitet og hann getur líka, sem er betra, gert verkið í anda l´art meistaranna, og lyft sjarma verksins, á æðra plan svo nnri kraftur verkanna þrátt fyrír óútskýranlegur innri svipur þess  sé grunnristinn þó má fullyrða að hér sé dýrkun í litum og formi vandlega útfærð."

Jón Stefánsson listmálari og hestur frá Stalingrad

Jón Stefánsson nemandi Mattisse. Frelsun litarins. Fékk fyrir nokkru SMS skilaboð frá Listasafni Íslandsþar sem mér var boðið í labbi túr um sýningu Jóns Stefánssonar listmálara í fylgd með safnafræðingi. Gallin er bara sá, ég bý á Akureyri og komst hvergi. Þetta tilboð kveikti þó í mér og ég fór að blaða í listaverkabók um Jón. Fyrri eigandi

bókarinnar var mikill húmoristi og hafði límt inn í bókina margar blaðaljósmyndir og jólakort sem hann taldi vera fyrirmyndir Jóns. Ég bið þó lesendur þessa pistils að taka þessa viðmiðun fremur sem grín en alvöru. Á þessari mynd er sem sagt verkið, "Hestur um vetur 1945". En  ljósmyndin er frá Stalingrad tekin 1942 en birt í Ekstra blaðinu 1945. Kannski er hestar bara alltaf eins.

Síðan bæti ég hérna við dönsku nýjárskorti frá því um 1930, jú myndin minnir ónotanlega á eitthvað.

Akureyrarkirkja og syndaflóðið

Skrapp í kvöldmessu á sunnudagskvöldið í Akureyrarkirkju, aðalega til þess að hlusta á englasöng stúlknakórsins. Ég varð ekki fyrir vonbrigðum, stundin notaleg og hlý. Verð samt að kvarta yfir grjóthörðum kirkjubekkjunum þeir eru barns síns tíma. Maður bara nær ekki upp í þá bekkjafriðun sem fylgir gömlum kirkjum á Íslandi. Það er eins og kirkjugestir eigi virkilega að þjást á meðan á athöfn stendur. Engu má breyta til hins betra fyrir kirkjugesti, bólstraðir púðar koma ekki að neinu gagni þegar bekkurinn er þannig hannaður að gestir síga alltaf neðar og neðar og eru raunar á iði alla messuna til þess að varna því að lenda ekki undir bekkjunum. Svo langar mig til þess að láta fylgja þessu bloggi mynd eftir hinn fræga sænska listmálara Carl Fredrik Hill (1849-1911) myndin er úr syndaflóðs seríunni sem hann málaði fyrir 1900 já og takið eftir Akureyrarkirkja var byggð um 1940. Hvert skyldi Guðjón Samúelsson húsameistari hafa sótt hugmyndina að útliti kirkjunnar? Hvenær skyldi syndaflóðið skella á?

Sigrún Magnúsdóttir, Gleymd stjarna!

Sigrún Magnúsdóttir (1904-1981) var fyrsta söngleikjastjarna Íslendinga hún var aðalstjarnan í fyrstu óperettum sem  settar voru upp hér á landi og einnig söng hún aðalhlutverkið í fyrstu óperunni sem hér var sett upp (Systirin frá Prag 1937) Vinsælustu óperetturnar hennar voru Bláa Kápan, Brosandi Land og Nitouce 1941 sem sló öll fyrri aðsóknarmet í Iðnó en þar söng hún aðalhlutverkið á móti Lárusi Pálssyni. Hún kom síðast fram í Leðurblökunni í Þjóðleikhúsinu 1954.

En Íslendingar eru fyrir löngu búnir að gleyma Sigrúnu þrátt fyrir glæstan feril. Upptökur með söng hennar er hvergi að finna á hljómplötum, úr því þarf að bæta og ég panta hér með safnplötu með upptökum fyrstu íslensku söngleikjastjarnanna, þessar upptökur eru til en þær eru varðveittar í dimmum kjöllurum Ríkisútvarpsins. Mig langar til þess að setja inn á þessa síðu, eina upptöku með Sigrúnu. Upptakan er gerð 26. mars 1945 og þar syngur hún og trallar djass lagið Dinah eftir Fats Waller. Þess má geta að þessi upptaka er aðeins til í einu eintaki, eignaðist ég þessa fágætu plötu fyrir nokkrum árum. Ég biðst afsökunar á slæmum upptökugæðum en þrátt fyrir þau má vel njóta frábærra listhæfileika Sigrúnar Magnúsdóttir. Líkast til er þetta einnig elsta upptaka á íslenskri djasstónlist.